Dziś w Brukseli europosłowie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE) głosowali nad opinią autorstwa eurodeputowanej EKR Beaty Kempy dotyczącą wdrażania postanowień Traktatu dotyczących obywatelstwa UE. Dokument został przyjęty zdecydowaną większością głosów.

Obywatelstwo Unii Europejskiej zostało po raz pierwszy wprowadzone Traktatem z Maastricht w 1993 r. i przyznaje szereg praw i przywilejów dla obywateli państw członkowskich Unii, jak np. prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich UE, prawo do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego w kraju zamieszkania oraz prawo do ochrony konsularnej w dowolnej ambasadzie lub konsulacie UE na całym świecie. Obywatele Unii nie mogą być dyskryminowani ze względu na swoją narodowość unijną, więc powinni być traktowani na równi z obywatelami kraju przyjmującego w obszarach takich jak edukacja, opieka zdrowotna, zatrudnienie, świadczenia socjalne i dostęp do usług publicznych. Należy zauważyć, że obywatelstwo Unii jest jedynie uzupełnieniem obywatelstwa krajowego, co jasno wynika z Traktatów.

Beata Kempa w swojej opinii skupiła się na kilku zasadniczych elementach. Przede wszystkim przypomniała w niej o kwestii fundamentalnej, konstytucyjnej, tj. o komplementarnym charakterze obywatelstwa Unii do obywatelstwa krajowego. W tym kontekście w dokumencie podkreślono, że obywatelstwo Unii nie istnieje w oderwaniu od obywatelstwa jednego z państw członkowskich. "Oznacza to, że obywatele państw trzecich nie mają możliwości nabycia obywatelstwa Unii, o ile nie zostaną wcześniej obywatelami jednego z państw członkowskich. Z kolei kwestie uzyskania obywatelstwa krajowego pozostają w gestii państw członkowskich, które mają w tym zakresie kompetencje wyłączne" – podkreśliła eurodeputowana.

Ponadto dokument skupia się na kwestiach możliwego wzmocnienia korzystania z istniejących dla obywateli Unii uprawnień. W tym zakresie sprawozdawczyni EKR zaproponowała, by państwa członkowskie informowały obywateli Unii, którzy mają prawo głosu lub kandydowania w wyborach, o sposobie wykonywania swoich praw wyborczych oraz o specyfice procesu wyborczego. "Nadal bowiem udział obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami jest w niektórych miejscach w Unii niewysoki" – zauważyła Kempa.

Dodatkowo w tekście opinii znalazły się odniesienia do obywateli Unii z niepełnosprawnościami. "Dla takich obywateli udział w wyborach bywa jeszcze bardziej utrudniony. Wezwałam zatem państwa członkowskie do rozważenia wprowadzenia określonych ułatwień dla takich obywateli, jak np. głosowanie przez pełnomocnika czy korespondencyjnie, a nawet online" – mówiła autorka opinii. Zdaniem eurodeputowanej pozostawienie tych spraw w rękach państw członkowskich jest rozwiązaniem optymalnym, gdyż pozwala na dostosowanie postulowanych rozwiązań do rzeczywistych okoliczności faktycznych w poszczególnych krajach.

Wreszcie w opinii znalazło się wezwanie Rady oraz Komisji do wznowienia prac nad rozporządzeniem o publicznym dostępie do dokumentów, co zapewni większą przejrzystość i pozwoli obywatelom Unii na lepszą wiedzę, a co za tym idzie na lepszą kontrolę nad instytucjami.